20-րդ դարի սկզբին Երևանն ուներ արդեն իր ճարտարապետական ուրույն դիմագիծը, և այդ դիմագծի հիմնական կերտողները հանդիսացան տաղանդավոր ճարտարապետներ Վասիլի Միրզոյանն ու Բորիս Մեհրաբյանը: Նրանց անունները, ցավոք, խորհրդային տարիներին հանիրավի մոռացության էին մատնված: Եթե 1991-ի անկախության վերականգնումից հետո մեր հասարակությունն ավելի իրազեկված լիներ Երևանում դեռևս գոյություն ունեցող հին շենքերի առկայության վերաբերյալ, ապա հնարավոր կլիներ շատ ավելի պատմական կառույցներ պահպանել և այդպիսով այդ կառույցները որպես մնայուն արժեքներ փոխանցել ապագա սերունդներին:
Սախարովի հրապարակին կից գտնվող Նալբանդյան 48 շենքը կառուցվել է 1901 թվականին ճարտարապետ Վասիլի Միրզոյանի նախագծով և այսօր էլ Երևանի ճարտարապետական զարդերից մեկն է համարվում: Իր անկյունային մասով Սախարովի հրապարակը երիզող սև տուֆից երկհարկանի շինությունը կառուցված է եղել պետական միջոցներով, և այստեղ 1901-1917 թթ. տեղակայվել է Երևանի նահանգի գանձապետական պալատը և գանձատունը: Շենքի ընդհանուր ճարտարապետական հորինվածքը կլասիցիզմի ոճով է արված, մասնավորապես գեղեցիկ լուծում է տրված երկու սյուներով շքամուտքին: Վերջին տարիներին շենքը հիմնովին վերանորոգվել է՝ չխաթարելով արտաքին տեսքը, ավելին՝ անգամ վերականգնվել են բացակայող ոճային պատշգամբները, որոնք եղել էին ի սկզբանե:
19-րդ դարի 2-րդ կեսից Ռուսական կայսրության նահանգային կառավարման համակարգում մեծ դերակատարում է ունեցել գանձապետական պալատը և նրան կից գործող գանձատունը: Գանձապետական պալատը փաստորեն ղեկավարում և վերահսկում էր նահանգի ողջ դրամաշրջանառությունը, իսկ այդ պալատները կայսերական ֆինանսների նախարարության ստորաբաժանումներն էին հանդիսանում: Թերևս ոչ բոլորն են ուշադրություն դարձրել, որ Նալբանդյան 48 շենքի ճակատային վերնամասում մինչ հիմա պահպանվել է մի հետաքրքիր փորագրապատկեր: Դա կայսերական ֆինանսների նախարարության խորհրդանշանն է՝ «МФ» (министерство финансов) տառերով:
1918-1920 թթ. այս շենքում է սկսում գործել արդեն Հայաստանի առաջին Հանրապետության ֆինանսների նախարարությունը և որոշ այլ պետական հիմնարկներ: Ի դեպ, առաջին ֆինանսների նախարարը եղել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանի և Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետի շրջանավարտ Խաչատուր Կարճիկյանը: Խորհրդային կարգերի հաստատումից հետո շենքը նախ սկսում են օգտագործել որպես հիվանդանոց, հետո այն կրկին դառնում է տարբեր հիմնարկ-ձեռնարկությունների նստավայր: Այնուհետև երկար տարիներ այստեղ էր գործում գյուղատնտեսության նախարարությունը, իսկ ներկայումս այն Հայբիզնեսբանկի գլխավոր մասնաշենքն է:
Նշենք, որ 1970-ականների սկզբից Նալբանդյան 48 շենքի կիսանկուղային հարկաբաժնում (մուտքը Նալբանդյան փողոցից) սկսում է գործել և մինչ այժմ էլ դեռ գործում է հանրահայտ «Գինետունը»՝ այն ժամանակվա երևանյան երիտասարդության ամենասիրված ժամանցի վայրերից մեկը: Պանդոկի դիզայներական աշխատանքներն իրականացրել էին ճարտարապետ Ստեփան Սարգսյանն ու քանդակագործ Բենիկ Խաչատրյանը: Հին կամարներով նկուղը ձևավորված էր կարպետներով, կարասներով, փայտյա՝ ծառի հաստ բներից պատրաստված նստարաններով ու սեղաններով: Պատերին և ամենուրեք ազգային ոճով գեղարվեստական պատկերներ էին, իսկ ուտեստը մատուցվում էր կավե ամաններով:
Անդրադառնանք նաև Նալբանդյան փողոցին, որը 19-րդ դարի երկրորդ կեսից Երևանի ամենակարևոր փողոցն էր համարվում՝ Աբովյան (Աստաֆյան) փողոցից հետո: Անցնելով գանձապետական պալատը, այն հատում էր կենտրոնական (Հանրապետության) հրապարակը և շարունակվում դեպի ներկայիս Շահումյանի հրապարակի տարածք: Սկզբում փողոցը կոչվում էր Գուբերնատորսկայա, քանի որ հենց այս փողոցի վրա էր գտնվում Երևանի նահանգապետի նստավայրը: Այնուհետև 1884-ից այն վերանվանվում է զորավար Արշակ Տեր-Ղուկասովի անունով: 1920-ին փողոցն անվանակոչվում է Ազատամարտի, իսկ արդեն 1921-ից՝ սկսում է կրել Միքայել Նալբանդյանի անունը:
Ռուբեն Շուխյան
Այս թեմայով
Ո՞ւմ է պատկանում ընկերությունը, որի գովազդային կրիչներն ապամոնտաժվել են․ «Փաստ»
Հայաստանը մերժե՞լ է Ռուսաստանի առաջարկած օգնությունը․ «Փաստ»
Չինաստանը 6000 կմ/ժ արագությամբ խելացի ռումբ է արձակել
«Այս պատերազմին վերջ տալու ժամանակն է». Բայդենը ներկայացրել է ՀԱՄԱՍ-ի հետ հրադադարի վերաբերյալ Իսրայելի առաջարկը
Երկրի ընդերքում թաքնված խորհրդավոր շերտի առեղծվածը բացահայտված է
Ինչո՞ւ են Թուրքիան ու Ադրբեջանն այդքան ջանասիրաբար պաշտպանում Փաշինյանին․ «Փաստ»
Չեմպիոնների լիգա․ Տիտղոսն այսօր կվիճարկեն «Ռեալն» ու «Բորուսիան»
Այսօր երեխաների պաշտպանության միջազգային օրն է
Գյումրեցիները պատրասվում են Բագրատ Սրբազանին դիմավորելուն. «Ժողովուրդ»
Չի բացառվում՝ Լեւոն Երանոսյանի մասով խիստ ու ծանր որոշում լինի. ինչու հետաձգվեց վճռի հրապարակումը. «Ժողովուրդ»
Հունիսի 1-ի աստղագուշակը
Մայիսի 28-ին Վեհափառի մուտքը Սարդարապատի հուշահամալիր խոչընդոտելը նոր կրքեր է բորբոքել իշխող ֆրակցիայի ներսում. «Ժողովուրդ»
Ինչ ունեցվածք է հայտարարագրել Քաղաքաշինության կոմիտեի նորանշանակ նախագահը. «Ժողովուրդ»
Եղանակը Հայաստանում
Սիրուշոն երեխաներին ներկայացրել է իր հայկական տիկնիկների նոր հավաքածուն (VIDEO)
Բագրատ Սրբազանին սև բերետավորները ոտքով հարվածներ են հասցրել. «Ազգային ճակատ»
Քաղաքացիներին հարվածներ են հասցրել նաև մահակներով. Ազգային ճակատ
ԱԳՆ-ի դիմաց բախման ժամանակ քաղաքացին ուշագնաց եղավ
Գերլարված իրավիճակ ԱԳՆ-ի շենքի մոտ. Ոստիկանների և քաղաքացիների միջև բախում սկսվեց (ուղիղ)
Ալթայում այրվել է «Պուտինի ամառանոցը»
Իվետա Մուկուչյանի քրոջ՝ մայրանալ պատրաստվող Մարիաննա Մուկուչյանի շքեղ ու համարձակ ֆոտոշարքը
Բախման սպառնալիք եմ տեսնում. Հորդորում եմ՝ բախման չգնալ. Ոստիկանության ներկայացուցիչը՝ ցուցարարներին
Արարատ Միրզոյանի մոտ կմտնենք 10 հոգով՝ լրագրողներով հանդերձ. Սրբազանը ներկայացրեց իր պահանջները
Կավանին ավարտեց կարիերան Ուրուգվայի հավաքականում
Կառավարության շենքի երեկվա խաղաղ "պաշարումը" մի քանի կարևոր բացահայտումներ արեց. Ավետիք Չալաբյան
«Այս պատերազմին վերջ տալու ժամանակն է». Բայդենը ներկայացրել է ՀԱՄԱՍ-ի հետ հրադադարի վերաբերյալ Իսրայ...
Ալթայում այրվել է «Պուտինի ամառանոցը»
Վրաստանի ՀԿ-ները պատրաստում են հայց օտարերկրյա գործակալների մասին օրենքի վերաբերյալ՝ ՄԻԵԴ ուղարկելու...
Վրաստանի վարչապետ Կոբախիձե. Վրաստանում ոչ ոք «մայդանի» չի հասնի
Ռուսաստանի Դաշնությունը պատրաստ է օգնել Հայաստանի ջրհեղեղից տուժած շրջանների վերականգնմանը. Զախարովա
Հնդկաստանի մայրաքաղաքում գրանցվել է ամենաբարձր ջերմաստիճանը դիտարկումների ողջ ընթացքում
Երևանում կայացավ Վիկ Գերամիի ֆիլմի ցուցադրությունը
Մարդինում հայկական եկեղեցին մնացել է առանց համայնքի․ այնտեղ այժմ միայն մեկ հայ է աղոթում
Ելենա Փինջոյանի որդին մահացել է՝ ընկնելով պատուհանից
Պաֆոսի քաղաքապետարանը հայ համայնքի պահանջով փոխել է Թալեաթ Փաշայի փողոցի անունը
Սփյուռքահայ կամավոր բժիշկները հայրենիքում են
Ամենադիտված
Այսօր
Այս շաբաթ
Այս ամիս
«Ռոբերտ Քոչարյանը կաշառակեր է և դա ընդունում է». Դանիել Իոաննիսյան
«Կադրերում պարեկների կողմից ***ված քաղաքացին է». Դանիել Իոաննիսյան
Հարսանիք՝ պաշարված Արցախում
Հայկական ավիացիան գուցե հիմա մեզ պետք գար, եթե ոչնչացված չլիներ, ի՞նչ կասեք, պարո՛ն Վարդանյան
«Ինչպե՞ս ստացվեց, որ այսքան մարդ հատեց ադրբեջանական անցակետը». Մարատ Եգանյան
Ո՞ւմ է պատկանում ընկերությունը, որի գովազդային կրիչներն ապամոնտաժվել են․ «Փաստ»
Հայաստանը մերժե՞լ է Ռուսաստանի առաջարկած օգնությունը․ «Փաստ»
Ինչո՞ւ են Թուրքիան ու Ադրբեջանն այդքան ջանասիրաբար պաշտպանում Փաշինյանին․ «Փաստ»
Գյումրեցիները պատրասվում են Բագրատ Սրբազանին դիմավորելուն. «Ժողովուրդ»
Չի բացառվում՝ Լեւոն Երանոսյանի մասով խիստ ու ծանր որոշում լինի. ինչու հետաձգվեց վճռի հրապարակումը. «...